Willem Bastiaan Tholen

Willem Bastiaan Tholen (Amsterdam, 13 februari 1860 - Den Haag, 5 december 1931) was een Nederlandse schilder, tekenaar en graficus met enige connecties met leden van de Haagse School en later geassocieerd met het Amsterdamse impressionisme.

Toen Tholen vijf jaar oud was, verhuisde zijn familie naar Kampen. Daar werd hij bevriend met de jonge Jan Voerman, die in 1876 samen aan de Amsterdamse academie toetraden. Tholen behaalde zijn diploma binnen een jaar en schreef zich op zijn beurt in bij de Polytechnische School in Delft, waar hij twee jaar lang tekenlessen volgde. Nadat hij daar in 1878 zijn studie had afgesloten met een lesbevoegdheid voor het voortgezet onderwijs, ging hij aan de slag als tekenleraar op de avondschool in Gouda.

Hij verbleef drie maanden in Brussel in het atelier van Paul Gabriël, van wie hij zijn eerste echte schilderlessen kreeg. In de jaren die volgden was Gabriël's advies van bijzonder belang voor Tholen, omdat zij vele zomers in de buurt van o.a. Kampen en Giethoorn en plein air samenwerkten. In Gouda (1878-9) en Kampen (1880-85) gaf hij tekenleraarschap om in zijn levensonderhoud te voorzien, maar na 1885 concentreerde hij zich volledig op zijn eigen werk.

In 1885 nodigde Willem Witsen Tholen uit om het landhuis van zijn familie bij Baarn te bezoeken, waar hun tijdgenoten George Hendrik Breitner en Anton Mauve veelvuldig te gast waren. Vanaf 1887 woonde hij in Den Haag, waar hij bevriend raakte met andere schilders van de Haagse school. Hij nam actief deel aan het artistieke leven in Den Haag en was lid van het Pulchri-atelier.

Tholen vestigde zijn reputatie in Den Haag met zijn landschappen van het platteland rond Kampen en uitzichten op de bossen bij Baarn. Ook schilderde hij regelmatig gezichten op Den Haag, de bossen van Scheveningen en een reeks interieurs waarin een raam typisch voor het uitzicht naar buiten zorgt: een tuin, een door zonlicht verlichte straat of de ritmisch gegroepeerde daken van een stad. Hij schilderde de vissersboten op het strand van Scheveningen, maar in tegenstelling tot Jacob Maris (die hij zeer bewonderde) gebruikte Tholen niet de desolate zee als decor, maar het bruisende dorp. Hij gebruikte de drukte van de stad vaker als thema dan in de Haagse School gebruikelijk was, met onderwerpen als bouwplaatsen, slachterijen, steenhouwers en de zandafgravingen en zandschippers op de gracht tussen Den Haag en Scheveningen.