De verbluffende realiteit van foto- of hyperrealisme in de kunst

Fotorealisme, vaak ook wel hyperrealisme genoemd, is een kunststroming die ontstond in de jaren zestig en zeventig. Hoewel deze kunstvorm in de beginperiode ook wel wat kritiek kreeg te verduren omdat het zich ogenschijnlijk te veel op de massa richtte, is het vandaag de dag uitgegroeid tot een belangrijke kunstvorm. In dit artikel beschrijven we onder andere wat foto- of hyperrealisme precies is, hoe deze kunststroming is ontstaan, wat de belangrijkste kenmerken zijn en waar u het beste terecht kunt om deze kunstvorm te kopen.

Wat is fotorealisme of hyperrealisme precies?

Met fotorealisme of hyperealisme proberen kunstenaars met aan de hand van fotografie de werkelijkheid zo nauwkeurig en gedetaileerd mogelijk na te bootsen.

Waarbij de kunstenaar zorgvuldig te werk gaat om een groot effect te bereiken en om ook maar enige 'spontaniteit', die het kenmerk is van bijvoorbeeld het abstracte expressionisme en minimalisme, achterwegen te laten. 

Zodra de originele foto is ontwikkeld (meestal op een fotografische dia), zet de kunstenaar de afbeelding systematisch van de fotografische dia over op canvas. Meestal wordt dit gedaan door de dia op het canvas te projecteren of door traditionele rastertechnieken te gebruiken. 

^{Fotorealistische of hyperrealistische kunst door Audrey Flack, Spitfire, 1973}

Wat zijn de kenmerken van foto- of hyperrealistische kunst?

Fotorealisme of hyperealisme is dan ook een stijl van beeldende kunst die zich bezighoudt met het technische vermogen om kijkers te imponeren door afbeeldingen 'echter dan echt' te laten lijken door vaak minitieuze details en heldere kleuren weer te geven. 

Net als bij pop-art is fotorealisme vaak gericht op afbeeldingen die verband houden met de consumentencultuur. 

_{Fotorealistische of hyperrealistische kunst door Alyssa Monks}

Hoe is Foto- of hyperrealisme ontstaan?

Het woord Fotorealisme is bedacht door Louis K. Meisel in 1969 en verscheen voor het eerst in 1970 in de Whitney Museum-catalogus voor de tentoonstelling “Twenty-two Realists”. 

Twee jaar later ontwikkelde Louis K. een vijfpuntige definitie op verzoek van Stuart M. Speiser, die opdracht had gegeven tot een grote verzameling werken van de fotorealisten.

Uiteindelijk groeide dit uit tot een reizende show die bekend staat als Photo-Realism 1973. The Stuart M. Speiser Collection werd in 1978 geschonken aan het Smithsonian Museum of Art.

_{Fotorealistisch schilderij uit de Stuart M. Speiser Collection: “Alitalia” door Richard Estes, 1973}

Foto- of hyperrealisme was dus in de eerste plaats een Amerikaanse kunstbeweging en kreeg eind jaren zestig en zeventig een impuls als reactie tegen het abstracte expressionisme. Het wordt soms ook aangeduid als hyperrealisme, superrealisme, nieuw of hedendaags realisme, sharp-realisme of focus-realisme.

Kenmerken van foto- of hyperrealisme

Fotorealisme benadrukt ook het belang van techniek en vaardigheid, waarbij veel kunstenaars talloze uren besteedden aan het minutieus weergeven van elk detail van hun onderwerpen.

_{Fotorealistische of hyperrealistische kunstwerk door Pedro Campos}

Dit is te zien aan het gebruik van technieken als airbrushen en minutieuze penseelvoering, waardoor kunstenaars kunstwerken konden maken die bijna niet van foto's te onderscheiden waren.

Fotorealistische schilderkunst kan niet bestaan ​​zonder de foto. In het fotorealisme moeten verandering en beweging worden bevroren in de tijd die vervolgens nauwkeurig moet worden weergegeven door de kunstenaar.

_{Hyperrealisme door Fabiano Millani, 2021}

Bijdrage van foto- of hyperrealisme aan de kunst 

Een van de belangrijkste bijdragen van het fotorealisme aan de kunst is de nadruk op het gebruik van fotografische afbeeldingen als bronmateriaal. Fotorealistische kunstenaars proberen kunstwerken te maken die zo realistisch mogelijk zijn.

Waarbij ze vaak foto's als uitgangspunt voor hun werk gebruiken. Hierdoor kunnen ze een niveau van detail en precisie vastleggen die vrijwel niet mogelijk is met traditionele vormen van schilderen.

_{Fotorealistisch schilderij 'Grand Central', door Robert Neffson, 2009}

Een andere belangrijke bijdrage van het fotorealisme aan de kunst was de focus op de relatie tussen kunst en technologie. Fotorealisme omarmde het gebruik van technologie, met name de camera, als hulpmiddel voor het maken van kunst.

Dit daagde het traditionele idee van kunst uit als een puur handmatig en creatief proces, en benadrukte het belang van technologie in het artistieke proces.

_{Fotorealistische of hyperrealistische kunstwerk door Lee Price}

Klein verschil tussen Fotorealisme en hyperrealisme 

Fotorealisme speelde ook een belangrijke rol in de ontwikkeling van nieuwe artistieke genres en stijlen. Als we heel precies zijn dan maakte fotorealisme de weg vrij voor de ontwikkeling van hyperrealisme, een iets meer 'overdreven' vorm van fotorealisme.

Door het gebruik van  hyperrealistische elementen op detailniveau en kleur ontstaan bijna 'hyperrealistische' kunstwerken die bijna 'surrealistisch' zijn oftewel hyperrealische kunst. 

_{Hyperealistische kunst, tegen het abstracte aan door Gregory Thielker, Under the unwinding sky}

Belangrijke kunstenaars van het foto-of hyperrealisme

Er zijn veel getalenteerde kunstenaars binnen het fotorealisme of hyperrealisme, de onderstaande 3 kunstenaars zijn slechts een selectie van enkele invloedrijke namen.

Chuck Close: Chuck Close is een Amerikaanse kunstenaar die bekend staat om zijn gedetailleerde portretten. Hij maakt gebruik van fotografische technieken om zijn werken te creëren en bereikt een opmerkelijke mate van realisme.

Close's werk is te zien in verschillende grote musea over de hele wereld.

_{Photorealist Chuck Close, op latere leeftijd voor een van zijn zelfportretten}

Richard Estes: Richard Estes is een Amerikaanse kunstenaar die wordt beschouwd als een van de grondleggers van het fotorealisme. Hij schildert stadsgezichten en alledaagse scènes met een ongelooflijk nauwkeurig detail.

Estes' werken zijn vaak verbluffend realistisch en worden gekenmerkt door de weerspiegelingen en reflecties die hij zo zorgvuldig vastlegt.

_{Een typisch fotorealistisch of hyperrealistisch schilderij Richard Estes, New York, NY (February 12, 2015)}

Audrey Flack: Audrey Flack is een Amerikaanse kunstenaar en pionier op het gebied van fotorealistische schilderkunst. Ze is vooral bekend om haar stillevens en symbolische composities.

Flack combineert traditionele schildertechnieken met fotografische elementen om een uitzonderlijk niveau van detail en realisme te bereiken.

Haar werk heeft bijgedragen aan de erkenning en populariteit van het fotorealisme als kunstvorm.

_{Photorealist Audrey Flack voor haar schilderij 'heel of Fortune'}

Invloe van foto- en hyperrealisme op beeldhouwkunst

Fotorealisme heeft ook impact gehad op de wereld van de beeldhouwkunst, waardoor sommige kunstenaars hun ambacht op een nieuwe manier gingen benaderen.

Door het vastleggen van gedetailleerde elementen en realistische texturen kunnen beeldhouwers werken creëren die de grens tussen kunst en werkelijkheid vervagen.

_{Hyperrealistisch sculptuur door Zharko Basheski, Ordinary Man, 2009-10}

Het verhoogde niveau van nauwkeurigheid en precisie stelt toeschouwers in staat om op een dieper niveau betrokken te raken bij de sculpturen, terwijl ze de tastbare schoonheid van het kunstwerk op een opmerkelijk realistische manier ervaren.

^{Hyperrealistisch kunstwerk van Ron Mueck, Mask II (2001 - 2002), waarvan wordt aangenomen dat het een zelfportret is}

Waar kunt u het beste foto- of hyperealistische kunst kopen?

*Afbeelding helemaal bovenaan, is van een groot schilderij van Dennis Wojtkiewicz uit Ohio van fruit dat er verbluffend echt uitziet